Wzmianki historyczne o Gminie Krotoszyce w powiązaniu z usytuowanymi zabytkami architektury budownictwa i archeologii w poszczególnych miejscowościach

Wzmianki historyczne o Gminie Krotoszyce w powiązaniu z usytuowanymi

zabytkami architektury budownictwa i archeologii w poszczególnych miejscowościach

Pierwsze zapiski dotyczące terenów Gminy Krotoszyce pochodzą z XII w. i są ściśle związane z najstarszym na Śląsku opactwem cysterskim w Lubiążu założonym w 1175 roku.
Kasztelan legnicki Bolesław wysoki w 1175 roku przekazał osadę cystersom w Lubiążu.
Dotyczyło to obecnej wsi Krajów. Od 1177 r. również tereny wokół Winnicy należały do zakonników.

Podczas wojen husyckich obie wsie zostały spalone ale odbudowano je na przełomie XVII i XVIII w. W 1202 r. Książe Henryk Brodaty ufundował oddzielną grangię ( folwark).

W Kościelcu znajduje się interesujący kościół z XV wieku, przebudowany i rozbudowany w XVII wieku jako ewangelicki „kościół ucieczkowy”, do którego przybywali wierni nawet z odległych terenów, gdzie nie było swobody dla tego wyznania. Wnętrze kościoła jest drewniane bogato zdobione malowidłami o tematyce religijnej. Znajduje się tu także ciekawa tablica pamiątkowa poświęcona Alfredowi Olszewskiemu - dziedzicowi Warmątowic Sienkiewiczowskich, znanemu z zapisu dla Henryka Sienkiewicza w 1909 roku. W chwili obecnej kościół Parafii Rzymsko-Katolickiej w Małuszowie p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Na ziemi krotoszyckiej pozostało wiele pamiątek związanych z kampanią napoleońską a szczególnie z Bitwą nad Kaczawą, która rozegrała się 26 sierpnia 1813 r. Dla upamiętnienia zwycięstwa armii rosyjsko-pruskiej w miejscach bitew umieszczono pomniki, tablice pamiątkowe i obeliski, a w miejscowości Dunino wybudowano pawilon muzealny. Po odrestaurowaniu go przez władze gminy w 1996 r. utworzono w pawilonie Muzeum Bitwy nad Kaczawą gromadzące szereg ciekawych eksponatów.

W rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w dziale Gminy Krotoszyce – jako zabytki nieruchome wpisane są 22 obiekty jako zespoły architektury i budownictwa o znaczeniu kwalifikującym się do objęcia ochroną na mocy ustawy o ochronie zabytków i o muzeach. Są w śród nich obiekty sakralne( kościoły, kaplice), rezydencjonalne ( zamki, pałace, dwory) oraz parki jako kompozycja zieleni ze stawami.

Tabela1.Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do Rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków 

 

L.p.	Miejscowość	Obiekt	Rejestr zabytków
1	Babin	Pałac	714/L/karta biała
2	Bielowice	Zespół dworski	1066/L/karta biała
3	Bielowice	Park dworski	471/L/teczka parku
4	Czerwony Kościół	Kościół filialny p.w. Narodzenia NMP	105/L/karta ewidencyjna zielona
5	Czerwony Kościół	Pałac	486/L/karta biała
6	Czerwony Kościół	Park krajobrazowy	450/L/teczka, katalog parku
7	Janowice Duże	Pałac	487/L/karta biała
8	Janowice Duże	Park przy pałacu	473/l/karta biała
9	Kościelec	Kościół filialny p.w. Najświętszego Serca P. Jezusa	137/L/karta ewidencyjna zielona
10	Krajów	Zamek	111/L/karta biała
11	Krajów	Park Krajobrazowy	482/L/teczka ewidencyjna parku, katalog parku
12	Krotoszyce	Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP	112/L/karta ewidencyjna zielona
13	Krotoszyce	Pałac	113/L /karta biała
14	Krotoszyce	Park Krajobrazowy	475/L/teczka ewidencyjna parku
15	Szymanowice	Pałac	786/L/karta biała
16.	Tyńczyk Legnicki	Pałac	715/L/karta biała
17	Warmątowice Sienkiewiczowskie	Pałac	120L/karta biała
18	Warmątowice Sienkiewiczowskie	Zespół folwarczny	954/L/karta biała
19	Warmątowice Sienkiewiczowskie	Kapliczka	163/L/karta zielona
20	Warmątowice Sienkiewiczowskie	Park krajobrazowy	455L/teczka ewidencyjna
21	Winnica	Kuźnia w zespole pocysterskim	823/L/karta ewidencyjna białą
22	Winnica	Dom zakonników grangii cysterskiej	1067/L/karta ewidencyjna biała.

 

Pod względem bogactwa dóbr kultury region wskazuje dużą zasobność.

Dobra kultury nie wpisane do Rejestru prowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków znajdują się pod opieką Wójta Gminy.

Do rejestru Wójta Gminy Krotoszyce wpisanych jest 10 obiektów.

Tabela.2 Wykaz obiektów dóbr kultury wpisanych do rejestru prowadzonego przez Wójta Gminy Krotoszyce

 

 

Krótka charakterystyka miejscowości gminy i obiektów zabytkowych usytuowanych w poszczególnych miejscowościach

 

1. Miejscowość Krotoszyce:

Pierwsza wzmianka o wsi Krotoszyce pochodzi z roku 1255. Ówczesny Książe Śląska Bolesław II był w tym czasie panem Krotoszyc , natomiast ostatnim panem Krotoszyc był Ferdynand Engler. W posiadaniu jego rodziny Krotoszyce były od 1816 roku.

Od 1945 roku administratorem były wojska radzieckie, a od 1945 do 1989 roku dwór szlachecki z folwarkiem przeszedł w ręce Państwowych Gospodarstw Rolnych.

Wieś Krotoszyce do czasów II wojny światowej była bardzo zasobna – oprócz dworu posiadała zespół folwarczny, którego poszczególne zabudowania pochodzą z XIX wieku kościół ewangelicki, plebanię, szkołę, browar, karczmę i kuźnię.

W 76 domach mieszkało 513 mieszkańców, z których 15 pracowało na folwarku, 17 służyło na Dworze, 14 trudniło się pasterstwem.

Pałac w Krotoszycach to budynek dwuskrzydłowy o planie w kształcie litery L wraz z zabudowaniami folwarcznymi. Powierzchnia użytkowa wynosi 581m2 Skrzydło wschodnie jest dwukondygnacyjne z poddaszem, zachodnie zaś trójkondygnacyjne. Obydwa skrzydła kryje dach dwuspadowy. Pałac krotoszycki został wybudowany około 1600 roku najprawdopodobniej przez Hansa Sebaldusa Heinricha, który w latach 1597- 1636 jako obywatel legnicki był właścicielem Krotoszyc. W pierwszych założeniach pełnił funkcję zameczku obronnego otoczonego fosą. W miarę upływu lat i zmiany właścicieli cały budynek był przebudowany. Już w 1686 przez ówczesnego właściciela Floriana Gottlob von Thielau został przebudowany – świadczy o tym data zachowana nad wejściem w Kartuszu herbowym. W 1894 dobudowano klatkę schodową skrzydła zachodniego. Budynek od południa i zachodu otoczony jest parkiem założonym na rzucie nieregularnym. Zajmuje powierzchnie 6,30 ha. Teren parku miejscami podmokły przecina od południowego zachodu na wschód rów - dawny ciek wodny „Młynówka” - którego odnoga dochodzi do stawu położonego za pałacem, długi czas zarośniętego. W parku pozostało wiele okazów drzew takich jak platany, kasztanowce oraz dęby szypułkowe.

W chwili obecnej nowy właściciel przeprowadza remont całego zespołu pałacowo-parkowego starając się przywrócić dawny wygląd parku.

 

Kościół w Krotoszycach – wybudowany jest w całości z kamienia. Wieża kościelna została zbudowana po bitwie pod Legnicą w 1241 roku jako wieża wartownicza. Wykonano ją z bardzo mocnego materiału – bazaltu ze złotoryjskich kamieniołomów, i połączono silną i trwałą zaprawa wapienną z okolic Leszczyny. Nie można dokładnie określić, jak królujący nad Krotoszycami kościół głęboko wzrasta w ich historię Przekazy słowne mówią o czasach, w których żyła Św. Jadwiga. Kronika kościelna wspominając najazd husarski, mówi o spaleniu kościoła. Wieża jednak przetrwała.

Ostatni proboszcz katolicki zmarł w 1518 roku. Pastorzy ewangeliccy pracowali w tym kościele do 1945 roku. Dzisiejszy wygląd kościoła zarówno wewnętrzny jak i zewnętrzny odbiega od wyglądu sprzed 1945r. Wielu elementów wyposażenia kościoła już nie ma, zostały rozebrane i rozszabrowane. Po wojnie w latach pięćdziesiątych przeprowadzano prymitywną odnowę kościoła nie zwracając uwagi na drogocenne malowidła, które zamalowano farbami olejnymi, a wiele rzeczy stanowiących wyposażenie zniszczono. Dzisiaj w kościele pozostało już niewiele drogocennych zabytków.

 

 

2. Miejscowość Krajów

 

(Niemiecka nazwa Krsn) była około XII wieku siedzibą rycerza Dirsikrawa. Jego synowie Konrad i Moico przekazali około roku 1175 całą wieś cystersom z Lubiąża i do roku 1230 wieś była w posiadaniu klasztoru lubiąskiego, następnie drogą sprzedaży przeszła w posiadanie księcia Henryka II. W 1546 roku Krajów został zakupiony przez Georga von Schweinitz. Od 1743 r właścicielem majątku był Hana Julius von Schweinitz, który utworzył Ordynację Schweinitzów obejmującą jeszcze inne wsie. W posiadaniu rodziny Schweinitów Krajów pozostał do czasów II wojny światowej.

Pałac w Krajowie pochodzi z XVII wieku- właścicielem jest Agencja Nieruchomości Rolnej. Jest to skromny, dwukondygnacyjny budynek, składającym się z dwóch skrzydeł zwróconych do siebie pod kątem prostym. Kryty jest dachem dwuspadowym.. Około XIII wieku został poddany przebudowie, o czym świadczył wewnętrzny wystrój. Jeszcze przed wojną cały pałac posiadał zabytkowe wyposażenie z meblami i dywanami.

Po znacznych zniszczeniach w czasie wojny i w okresie powojennym w 1964 r. dokonano kolejnego remontu. Dwór w Krajowie był związany z niewielkim parkiem krajobrazowym, powstałym w pierwszej połowie XIX wieku. Położonym na płaskim terenie we wschodniej części wsi, przy drodze lokalnej prowadzonej do wsi Winnica. Park posiadał nieduży staw obecnie wyschnięty i porośnięty trawą. Do dzisiaj zachowały się jedynie fragmenty ważniejszych alei oraz ścieżek, ponieważ w 1964 roku po powodzi dokonano melioracji części terenu parku, w trakcie, której zlikwidowano staw oraz rów doprowadzający wodę do młyna, który w tym czasie już nie istniał.

 

3. Miejscowość Czerwony Kościół

Pierwsze wzmianki pochodzą z 1315 roku, kiedy to Bolesław III nadał rycerzowi Woysicusowi patronat nad tamtejszym kościołem. Czerwony Kościół był siedzibą rodziny Rothkirchów. Rodzina ta pochodziła z tyrolskiego, zwała się kiedyś Tauer i przybyła na Śląsk 1186 roku z Jadwigą z Meranu, gdy została ona żoną księcia Henryka I. Osiedliwszy się w Czerwonym Kościele przybrali nazwisko Rothkirchów. W XIV wieku, prawdopodobnie w 1370 roku, Rothkirchowie stracili swoją rodową siedzibę, która przeszła w obce ręce na przeszło 400 lat. W 1776 r miejscowość Czerwony Kościół odkupił Hans Sigismund von Rothkirch. Jego wnuk, który został baronem w 1839 r. za zgodą Cesarza utworzył Ordynację Rothkirchów w myśl, której majątek przechodził bez podziału na najstarszego potomka rodu.

Pałac w Czerwonym Kościele obiekt klasyczny położony w obrębie parku związany jest przestrzennie ze wsią. Jest to obecnie dwukondygnacyjny budynek, wysoko podpiwniczony na rzucie w kształcie litery T. Zarówno frontowa, jak i tylna elewacja północno-zachodnia są niesymetryczne: od wschodu zdobią je dwa masywne ryzality. Zachodnia część budynku posiada po środku dodatkowe wejście w poligonalnej dobudówce. Całość budynku kryje z podwójnymi lukarnami. Analiza stylowa wskazuje, że pałac składa się z dwóch części powstałych w odmiennym czasie. Skrzydło zachodnie posiada pewne cechy baroku, a skrzydło główne nosi znamiona północnego klasycyzmu, który na Śląsk przynieśli pruscy urzędnicy budowlani.

Na przełomie XVIII i XIX wieku nastąpiła częściowa rozbudowa pałacu.

Budynek pałacu usytuowany jest prawie w centrum parku. Kształt parku w rzucie nie regularny ograniczony drogami dojazdowymi i gruntami uprawnymi. Zajmuje powierzchnię 2,8 ha. Obecnie ze względu na ciągłą dewastację trudno dostrzec jego pierwotny układ przestrzenny. Za pałacem – dawna polana została przekształcona w ogród warzywny, a z parku pozostało kilka egzemplarzy bardzo pięknych i starych drzew.

Dominującym elementem parku jest staw położony po wschodniej stronie pałacu.

Od czasów II wojny zarówno pałac i park należały do Państwowych Gospodarstw Rolnych i w związku z tym pomieszczenia pałacu były częściowo wykorzystywane jako mieszkania dla pracowników.

W chwili obecnej jest w posiadaniu prywatnego właściciela.

 

4. Miejscowość Babin

Pałac z 1892 r. – wzniesiony na planie prostokąta dwukondygnacyjnego z bogatą neobarokową dekoracją elewacji. Zasługuje na ochronę z uwagi na ciekawą formę bryły oraz oryginalny wystrój architektury. Pałac należy do prywatnego właściciela.

Służy jako dom mieszkalny. W chwili obecnej jest w dobrym stanie technicznym – zostały wymienione okna i wykonywana jest elewacja zewnętrzna budynku.

 

5. Miejscowość Janowice Duże

Pałac z ok. XVIII w. Obszerna blokowa budowla kryta czterospadowym dachem. Z jednej strony, ściany zostały zabezpieczone przed usunięciem się gruntu ukośnymi przyporami. Budynek jest dwukondygnacyjny. Elewacja główna posiada pięć osi z których środkowa jest trójkondygnacyjną wieżą zakończoną owalnym okienkiem Ściany elewacji głównej posiadają delikatne dekoracje ramowe w tym z najwydatniejszym gzymsem między kondygnacyjnym. Pod względem stylowym janowicki pałac zdradza cechy przejściowe od baroku do klasycyzmu, jakie zaczęły występować w architekturze śląskiej około połowy XVIII w. Dowodem tego jest ukształtowanie elewacji frontowej podobnej do elewacji Ratusza w Legnicy z lat 1737-1741. Po obu stronach drogi dojazdowej do pałacu położone są dwa stawy połączone z sobą ciekiem wodnym /rowem/. Pałac otacza park, który w chwili obecnej pozbawiony jest starych alei, ścieżek i cennych drzew. Nie wykazując głębszych cech stylowych nie stanowi zabytku sztuki ogrodowej.

 

1. Miejscowość Bielowice

 

W tej miejscowości do 2001r istniał zespół dworski założony około 1870 r. wybudowany z kamienia i cegły – obiekt zabytkowy składający się z pałacu z II połowy XIX wieku

( budynek mieszkalny) i czterech obiektów gospodarczych. Cały zespół zajmuje obszar 5 ha, otoczony kamiennym murem. Od zachodu przylegał niewielki park.

Od czasów wojny do 2001 roku zachował się w całości. Był w posiadaniu Państwowych Gospodarstw Rolnych. Pomieszczenia budynku pałacu przerobiono na mieszkania dla pracowników, a w zabudowaniach gospodarczych prowadzono hodowlę zwierząt. W chwili obecnej porzucony przez właściciela, Niemca polskiego pochodzenia, który kupił cały zespół od Agencji Rolnej Skarbu Państwa za 50% ustalonej ceny. Właściciel zobowiązał się do renowacji i utrzymania zespołu dworskiego. Po pół roku właściciel zniknął. Od tego czasu budynki w znacznym stopniu zostały zdewastowane i rozgrabione.

 

7. Miejscowość Winnica

Winnica wraz z pobliską wsią Słup będącą własnością klasztoru lubiąskiego od 1177 r. spełniała ważna rolę centrum administracyjno-gospodarczego regionu południowego. W 1202 r. książę Henryk Brodaty funduje oddzielną grangię (folwark) – Winnicę. W 1217 r. powstaje osada wiejska zakupiona od księcia Bolesława III, przez opata Rudolfa.

 

Podczas wojen husyckich w XV w , Winnica i Słup zostają spalone. Ponowny rozkwit tych wsi ma miejsce w XVII i XVIII wieku za sprawą opatów Nitschego i Baucha, dzięki ,którym powstały nowe zabudowania dworskie, a Winnica stała się prepozyturą klasztoru lubiąskiego. Winnicka grangia miała w swoim składzie: cenobię - dom zakonników, kuźnię, cegielnię, dwa młyny wodne , browar, gorzelnię, budynki gospodarcze, park i ogrodowy belweder. Wzrost znaczenia Winnicy potwierdza nadanie w roku 1784 tej wsi statutu gminy. Okres wojen napoleońskich przyniósł zniszczenie i zagładę wielu wspólnot zakonnych w tym również cystersów. W wyniku zwycięskiej kampanii Napoleona, Prusy zostały pokonane i zobowiązane do wypłacenia wysokiego odszkodowania wojennego. W celu zaspokojenia żądań francuskich, władze pruskie postanowiły w roku 1810 upaństwowić mienia śląskich klasztorów. Po sekularyzacji dóbr zakonnych winnicki folwark prowadzi jeszcze przez dwa lata miejscowy proboszcz, a następnie kupuje go w drodze licytacji lubiąski kancelista

Carl Josef Otto. W połowie XIX wieku majątek przechodzi na własność Marii Luizy Pauliny Hohenzollern - Hechigen pozostając we władaniu tej rodziny do 1945 roku. Budynek klasztoru o powierzchni 0,30 ha położony na wyodrębnionej działce aktualnie znajduje się w stanie ruiny. Jednak z uwagi na wyjątkowe wartości historyczne architektoniczne obiekt można wykorzystać. Obok znajduje się odrestaurowana kuźnia pocysterska i wiata turystyczna. Cały zespół położony jest na europejskim szlaku cystersów i jest wpisany do rejestru zabytków województwa wrocławskiego.

 

8. Miejscowość Szymanowice

 

Pałac zbudowany w 2 poł. XVII w na planie prostokąta, dwukondygnacyjny z mansardowym dachem. Przebudowany w końcu XIX w przez dodanie bocznego niższego skrzydła i rozbudową drugiej kondygnacji fasady. Elewacje przybudówek dzielone pilastrami ozdobione boniowaniem. Pałac zasługuje na ochronę z uwagi na ciekawe architektoniczne powiązanie oryginalnych elementów XVII w z nowymi klasycyzującymi. Aktualnie w posiadaniu prywatnego właściciela.
 

 

9. Miejscowość Warmątowice Sienkiewiczowskie

 

Warmątowice to jedna z wielu słowiańskich osad jakie powstały we wczesnopiastowskim okresie. Dokładnego roku powstania wsi nie znamy, ale ta nazwa pojawia się pierwszy raz w roku 1217 w dokumencie biskupa wrocławskiego Wawrzyńca jako „Warumtovici”. Nazwa wsi ulegała częstym zmianom, również w dokumentach z 1217 roku pojawia się inna nazwa Gniewomierowice, należąca do kościoła parafialnego w Słupie. Oznacza to, że jeszcze na wiele lat przed najazdem tatarskim i kolonizacją niemiecką wieś zamieszkiwała polska ludność. Sama nazwa Warmątowice jest pochodzenia patronimicznego wywodzi się z germańskiego imienia Warmunt, co etymologicznie oznacza „obrońca, opiekun”. Jak można zauważyć wieś wielokrotnie zmieniała swoją nazwę. Po roku 1241 w okresie kolonizacji zmienia nazwę na „Eichlolz”, która w dokumentach po raz pierwszy pojawia się w 1304 r. Brak jednak dokładniej daty kolonizacji wsi. Na początku XIV w. należała do rycerza Mikołaja znanego z tego, że procesował się z proboszczem parafii kościoła św. Piotra w Legnicy. W latach następnych wieś była w posiadaniu prywatnym Mazyceyów i Tunckelów.

W 1535 r. powstał nowy folwark, a wieś była własnością miasteczka Mikołajowice (dzisiaj wieś w gminie Legnickie Pole) znanego z eksploatacji pokładów złota. W XVII w. wieś przeszła w ręce rodu Zedlitzów, a w 1602 r. jeden z nich Korzbok wybudował rezydencję w miejscu w którym stoi dzisiaj dwór. Z czasem zmieniali się właściciele, kolejni to: rodzina Schartossów, Bironów, a od 1812 roku Olszewskich. Syn Ludwika Wilhelma pierwszego przedstawiciela rodu Olszewskich Ludwik Serafin zakupił w 1812 roku Warmątowice dając początek ziemiańskiej linii śląskiej Olszewskich. W tym okresie majątek liczył 275 ha użytków rolnych, w tym 237 ha gruntów ornych.

W dniu 26 sierpnia 1813 roku w pobliżu Warmątowic na polach majątku rozległa się krwawa bitwa między wojskami francuskimi marszałka Mac Donalda i prusko-rosyjskimi pod wodzą generała Bluchnera, zakończona zwycięstwem wojsk sprzymierzonych. Znana w historii jako bitwa „Nad Kaczawą” i posiadająca polski akcent, gdyż jednym z dowódców wojsk francuskich był polski generał Dezydery Chłapowski. Dla upamiętnienia tej bitwy w 1913 r. we wsi wzniesiono obelisk, który dzisiaj leży obok pałacu.

W XIX w. Warmątowice były typową wsią folwarczno-chałupniczą, gdzie największe gospodarstwo sołeckie zajmowało 5,4 ha (dzisiaj 20,3 ha). Około 1900 r. majątek odziedziczył Alfred von Olszewski ożeniony z Gabrielą von Zedlitz, z którą miał dwoje dzieci: córkę Drawę i syna Bolesława Bohdana. Te słowiańskie imiona dzieci wybrał pod wpływem lektur dzieł Henryka Sienkiewicza, dzięki którym odżyła w nim świadomość polskiego pochodzenia. W 1909 r. sporządził testament, w którym swój majątek przekazał dzieciom pod warunkiem, że się repolonizują, gdyby to nie nastąpiło majątek po śmierci żony miał przejść w posiadanie Henryka Sienkiewicza. Pisarz jednak zrzekł się wszelkich praw do tego spadku, a majątek od roku 1945 należał do potomków Alfreda Olszewskiego w linii żeńskiej. W okresie okupacji w majątku pracowali polscy robotnicy wywiezieni na przymusowe roboty. Potomkowie Alfreda Olszewskiego mieszkają do dzisiaj Niemczech odwiedzają swoje stare strony. Wraz z wkroczeniem wojsk radzieckich, część budynków uległa zniszczeniu, a wieś otrzymała nazwę Dębniki. W 1946 r. wieś została zasiedlona ludnością polską z różnych stron Polski i tych zza Buga oraz zdemobilizowanych żołnierzy

I i II Armii Wojska Polskiego. Pozostała ludność niemiecka mieszkała razem z Polakami do czerwca 1946 roku pracując na folwarku. Pierwszym sołtysem w 1946 r. jesienią wybrano Jana Michniewicza, który tę funkcję pełnił do 1948 roku. W 1951 r. jednostka radziecka opuściła wieś przekazując folwark spółdzielni produkcyjnej, która istniała aż do 1956 r.

W latach 1954-1958 Warmątowice były siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej, a funkcję przewodniczącego pełnił Kazimierz Hubaczek z Janowic Dużych. W 1960 roku

w zabudowaniach gospodarczych majątku Olszewskich założono tuczarnię nierogacizny, która przetrwała aż do lat osiemdziesiątych. Od 1958 r. Warmątowice należały do GRN w Przybkowie (dzisiaj dzielnica Legnicy). Dla upamiętnienia i uczczenia powiązań Noblisty Henryka Sienkiewicza z posiadłością w Warmątowicach z inicjatywy Prezesa TPN, pracowników naukowych ,historyków i mieszkańców tej wsi Rada Gminy Krotoszyce podjęła uchwałę o zmianie nazwy wsi z Warmątowic na Warmątowice Sienkiewiczowskie, a Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji rozporządzeniem z dnia 4.01.1998 r. propozycje tę zatwierdził.  
 

Zabytki:
 

 

Dwór: to okazała budowla, która leży w północno-zachodniej części wsi, otoczona od ulicy budynkami gospodarczymi. Początek tej budowli sięga XVII w. kiedy to w 1602 roku Korzbok von Zedlitz opiekun córki księcia legnicko-brzeskiego Henryka XI zbudował tutaj sobie rezydencję. Fragmenty tej budowli zachowały się do dziś jako kamienne sklepienie w piwnicach, do których prowadzi długi korytarz od fosy. Na tych kamieniach kolejni właściciele z rodu Schartossów przebudowali dwór, nadając mu dzisiejszy wygląd, później był tylko już modernizowany. Zbudowany jest w stylu barokowym, trzykondygnacyjny z kamienia i cegły, z nadbudowaną wieżą drewnianą z hełmem o łącznej kubaturze 3180 m3 i powierzchni zabudowy 397 m. Budynek podpiwniczony, od strony wschodniej i północnej ma tarasy. Wejście główne przez kamienny mostek nad fosą. Uwagę zwraca barokowy portal z herbami dawnych właścicieli w tympanonie i tekstem opisującym dzieje dworu, kartusz herbowy w hollu (obecnie w Muzeum w Legnicy), tablica erekcyjna oraz kominki. Obok fosy stoi murowany pawilon z XVII w. na rzucie sześciokąta z dachem kopulastym, zwieńczonym latarni. W podwórzu znajduje się jeszcze budynek gospodarczy z kamienie i cegły z XVII w. służący dawniej jako spichlerz. Na terenie parku znajduje się źródło potoku zwanego Kojszkówką, które jest odbudowane i zasila sieć wodociągową obiektów po dawnej tuczarni.

Park liczy 11,4 ha oraz przyległy do niego las o powierzchni 8,4 ha.

Drzewa parku to: dęby, buki, lipy i świerki. Na uwagę zasługują stare dęby (ponad 200 lat) o obwodzie ponad 3,5 m, a najokazalszy z nich to dąb w pobliżu fosy o obwodzie 5,76 m. 

 

W wyniku klasyfikacji poszczególnych obiektów zabytkowych o znaczeniu historyczno-kulturowym wykazanych w powyższych zestawieniach na pierwszy plan wysuwają się: 

1. Zespół Pałacowo Parkowy w Warmątowicach Sienkiewiczowskich.
2. Kościół filialny pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Kościelcu,
3. Dom Zakonników grangii cystersów oraz Kuźnia w Winnicy
4. Muzeum Bitwy Nad Kaczawą w Dunino.

Wymienione zespoły i pojedyncze obiekty zabytkowe posiadają walory o znaczeniu międzynarodowym i krajowym. Pozostałe zabytki architektury, pojedyncze obiekty oraz stanowiska archeologiczne posiadają walory o znaczeniu krajowym i regionalnym.

Większość miejscowości Gminy Krotoszyce ma swoją historię wartą upamiętnienia i wyeksponowania. Historia Gminy wiąże się z historią Dolnego Śląska i Europejską.

Warto zwrócić uwagę na wydarzenia związane z Bitwą nad Kaczawą w 1819 w miejscowościach: Dunino, Warmątowice Sienkiewiczowskie, Bielowice, Krajów.

Obiektami upamiętniającymi te wydarzenia historyczne są obeliski oraz niewielki, wieloboczny pawilon w którym urządzono Muzeum Bitwy nad Kaczawą we wsi Dunino wzniesione w 1909 r. W muzeum znalazły się m. in. elementy uzbrojenia i umundurowania, dokumenty, kolorowane miedzioryty. Zdewastowane po II wojnie światowej, staraniem władz Gminy Krotoszyce i TPGK ponownie uruchomione w roku 1996. 

Cennym do wykorzystania walorem do celów historycznych gminy jest szlak cystersów, który jest fragmentem Europejskiego Szlaku Cystersów. Na Dolnym Śląsku przebiega od Trzebnicy przez Lubiąż, a na terenie Gminy Krotoszyce przez Kościelec, Warmątowice Sienkiewiczowskie do Winnicy, w której są ruiny pokaźnego pałacu pocysterskiego. W pobliżu ruin rzuca się w oczy ośmioboczna budowla zakończona dachem- jest to Kuźnia pocysterska. Ciekawa konstrukcja wiązania dachowego przyciąga uwagę turysty. Obiekt został wyremontowany. Posiada urządzenia i sprzęt kowalski, który może być atrakcją dla zwiedzających.